Zeka Geriliğinin En Yaygın Nedeni: İyot Eksikliği

Tüm dünyada ve ülkemizde halkı iyotlu tuz kullanımı konusunda bilgilendirmek ve farkındalık oluşturmak amacıyla 21 Ekim günü “Küresel İyot Eksikliği Bozukluklarını Önleme Günü” olarak kutlanmaktadır. KTÜ Farabi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hülya COŞKUN konu hakkında açıklayıcı bilgiler verdi:

İyot, vücudumuz tarafından üretilmez, besinler ile ağızdan alınır. İyot, doğal olarak onu içeren gıdaların (balık, deniz ürünleri, yosun, bir miktar içme suyu ve iyot bakımından yeterli toprakta yetişen sebzeler) veya eklendiği iyotlu sofra tuzu ve iyotla zenginleştirilmiş gıdalar tüketilerek elde edilebilir. Sağlıklı bir kişinin vücudunda, %70-80’i tiroid bezinde depolanmış vaziyette yaklaşık 15-20 mg iyot bulunur.

Günlük Alınması Gereken İyot Miktarı Yaşa Göre Değişir

İyot elementinin; enerji metabolizması, tiroid hormonlarının sentezlenmesi başta olmak üzere vücutta pek çok önemli görevi vardır. Günlük alınması gereken iyot miktarı, yaşa ve ihtiyaç durumuna göre değişebilir. Dünya Sağlık Örgütü günlük alınması gereken iyot miktarını aşağıdaki şekilde belirlemiştir;

Bebekler ve 5 yaşına kadar olan çocuklar için 90 mcg iyot,

6 ila 12 yaş arası çocuklar için 120 mcg,

≥12 yaşındaki çocuklar ve yetişkinler için 150 mcg,

Hamilelik ve emzirme döneminde 250 mcg’dır.

Yetersiz İyot Alımı Zekâ Geriliğine Neden Olabilir

Yeterli iyot alımı normal büyüme ve gelişme için gereklidir. İyot eksikliği durumunda, tiroid bezinden hormon üretimi azalır ve tiroid bezinde büyüme (guatr) meydana gelir. Gebelik ya da çocukluk döneminde, yetersiz iyot alımı, zekâ geriliğinin en yaygın nedenidir. Bu nedenle Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, tüm gebe ve emziren kadınların, iyotlu tuz kullanmasını ve buna ilave olarak günde en az 100-150 mikrogram ağızdan iyot desteği almasını önermektedir. İyot eksikliği gibi iyot fazlalığı da tiroid hormonlarının üretiminde azalmaya yol açabilir. Aşırı doz iyot alımı tiroid nodüllerini aktifleştirerek fazla hormon salgılanmasına neden olabilir. Bu nedenle iyot takviyesi çok önemli olmakla beraber aşırı iyot alımından da aynı oranda kaçınmak gerekir.

İyotlu Tuz Etkisini Güneşten ve Nemden Korumak Gerekir

Ülkemizde de önemli bir halk sağlığı sorunu olan iyot eksikliğinin önlenmesine yönelik olarak 1994 yılından beri sofralık tuzların tamamı iyotlanmaktadır. Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği ile tüm sofra tuzlarının iyot ile zenginleştirilmesi sağlanmıştır. İyotlu tuzun, etkisini kaybetmemesi için güneşten ve nemden korunması, yemeklere en son ilave edilmesi gerekmektedir.

Arakli Medya